Gürbüz GÜRBÜZOĞULLARI ( Trabzonspor Basketbol A Takımı Kondisyoneri) kimdir

gurbuzogullari@trabzonbasket.com

EDİTÖR NOTU : Gürbüz GÜRBÜZOĞULLARI, kendi dalı olan "kondisyonerlik" ile ilgili bilgi ve birikimini, basketbol ve diğer amatör branşların istifade edebileceği şekilde  bizlerle paylaşacaktır.Sormak istediğiniz kendi dalıyla ilgili her türlü bilgiyi yukarıdaki e-posta adresi vasıtasıyla sorabilirsiniz.

SÜRATİN ANATOMİK VE FİZYOLOJİK ÖZELLİKLERİ 27 Nisan 2010 12:38:54

    Sürat özelliğinin fizyolojik ve biyokimyasal özellikler içerdiği
bilinmektedir. Sporcunun sürat becerisine sahip olabilmesi için kassal
yapı özelliğinin ‘ beyaz kas ‘ olması gerekmektedir. ‘ Kırmızı kas ‘
özelliğine sahip bir sporcunun ‘ beyaz kas ‘ özelliği içeren sporcuya
oranla sürat açısından başarılı olması düşünülemez. Ancak fonksiyon
organı forma sokar ilkesinden yola çıkılırsa ; ‘ kırmızı kas ‘
özelliğine sahip bir sporcu antrene edilerek kası oluşturan lif ve
fibrillerin büyüme ve çoğalması ile kasın hızlı kasılma özelliği
geliştirilir.
Kasların elastik özellikleri, kas tonusunun elastik özelliğini kullanacak
özellikte yüksek ivmelenme veya çok çabuk tepki gerektiren sporlarda
tekniğe bağlı olarak bu tür çalışmasını geliştirmek gerekir. Bununla
birlikte bu özellik kasların çalışmasında motor üniteler, elastik kas yapı
özelliği ve kasın yüksek süratte kasılması kompleks bir koordinasyon
içinde çalışırlar.
    Biokimyasal yapı bu sürat özelliğinin kas kasılmasına paralel olarak,
oluşan kasılmanın enerji ihtiyacını karşılayacak olan sisteme
bağlıdır. Sürat özelliği alaktik anaerobik ve laktik anaerobik enerji
sistemlerine bağlıdır. Bu sistemlerin yapısal süreçleri
değiştirilemeyeceği için varolan miktar ile çalışma süreleri sabit
kalarak elde edilen verimin arttırılmasına çalışılır. Örneğin ; 6 – 8
sn.’ lik maksimal yüklenmede ATP – CP enerji sistemlerinde ( alaktik
anaerobik ) işin süresinden çok alınan yolun, örnek 40 m. yerine 60 m.
kat edebilmek için çalışılmalıdır.
Kas gevşemesi, iyi bir teknik ve yüksek düzeyde hareket sıklığının,
gevşemesi ve uzayabilmesi gereğini zorunlu kılmaktadır. Kasılma ve gevşeme
yeteneklerinin yeterince geliştirilememesi halinde elde edilmesi düşünülen
verim elde edilemez. Özellikle hareketin bitimi ile birlikte hareketin
ters yönde olması anında sinerjik olarak çalışan kasların gereğinden çok
dirence karşı koyma durumu ortaya çıkacaktır.
Antrenman, yorgunluk anında bile bir kısım eklem hareketlerinin rahatlıkla
yapılmasını olanaklı kılar. Bu nedenle özellikle esnekliği artırıcı
egzersizlere yer verilmeli ve yapılmalıdır.

    Sürati etkileyen birçok etken vardır. Bu etkenlerden bazıları ;
        1 . Bir kasın kasılma sürati kas liflerinin tipine bağlıdır. Beyaz kas
liflerine sahip olan sporcular daha süratli bir kas yapısına sahiptirler.
Doğuştan sprinter olanlarda bu kas yapısı açıkça görülür.
        2 . Kasların maksimal kuvveti ve koordinasyon yeteneği sürat
özelliği üzerinde olumlu etki yapar. Yüksek maksimal kuvvet,
hareket hızını ve dolayısıyla adım sayısını artırır.
        3 . İyi bir maksimal kuvvete sahip olanlarda ATP – CP rezervi daha
fazladır. Aynı zamanda enzim aktivitesinin yükseltilmesi kasların kasılma
süratini artırır.
        4 .  Sinir – kas iş birliği ve düzeltilmesi sürati artırır.
        5 . İntra – İntermüsküler ( kas içi – kaslar arası ) koordinasyon
yeteneği, sürati artırır.
        6 .  İyi bir hareketlilik ( esneklik ) kaslara geniş hareket açısı
sağlar, daha iyi sürat elde edilir.
        7 .  3 – 4 sürat antrenmanı ile ATP’ de % 30 oranında artış görülür.
Kimyasal reaksiyonları oluşturan enzim – katalizörlerde, CP’ de ise % 36
oranında artış görülür.
        8 . Sürat sinir – kas sisteminin koordinasyonuna önemli derecede
bağlıdır. Maksimal mücadele gücü sürati olumlu yönde etkiler.
        9 . Sürat çalışmaları, % 100 güçle yapılan çalışmalardır. Bir insan
gücünün % 20 gibi bir oranıyla günlük yaşam sağlanır. % 40 – 50 oranı,
yaşamı aktif hale getirir. % 70 – 75 oranını sporcular kullanır. Geri
kalanı ise rezervdir.
        10 . Kasların iyi ısınması % 20 oranında kasılma süratini olumlu yönde
etkiler.
        11 . Aşırı yorgunlukta maksimal hıza erişilemez. Merkezi sinir sisteminin
işlevini istenildiği biçimde yapamayacağından sürat için gerekli olan
yüksek koordinasyon yeteneği düşer.
        12 . Sürat çalışmalarında tam dinlenme ilkesi kullanılır. Genellikle
sürat çalışmalarının antrenmanın ilk bölümünde uygulanması gerekmektedir.